Ngoại giao công chúng trong thông tin đối ngoại

Ngoại giao công chúng của Việt Nam tập trung vào việc tổ chức các hoạt động văn hóa nhằm tạo sự kết nối trực tiếp với công chúng quốc tế. Các sự kiện như lễ hội Tết Nguyên Đán tại Mỹ, với các màn múa lân, trình diễn áo dài, và gian hàng ẩm thực, đã thu hút hàng ngàn người tham gia, không chỉ là người Việt mà còn cả cộng đồng bản địa. Những sự kiện này giúp công chúng Mỹ hiểu thêm về truyền thống và tinh thần lạc quan của người Việt. Tương tự, các lớp học tiếng Việt tại Nhật Bản hay Hàn Quốc không chỉ giữ gìn ngôn ngữ cho thế hệ trẻ người Việt mà còn giới thiệu văn hóa Việt Nam đến bạn bè quốc tế. Các chương trình giao lưu sinh viên, như học bổng ASEAN hay các dự án trao đổi văn hóa với các trường đại học ở châu Âu, cũng tạo cơ hội để giới trẻ quốc tế trải nghiệm trực tiếp đất nước và con người Việt Nam. Những hoạt động này không chỉ quảng bá văn hóa mà còn giúp công chúng nước ngoài hiểu rõ hơn về chính sách đối ngoại và các giá trị của Việt Nam, từ đó xây dựng thiện cảm lâu dài.
Trong kỷ nguyên số, các nền tảng mạng xã hội như X, Instagram, và YouTube đã trở thành công cụ mạnh mẽ để Việt Nam thực hiện ngoại giao công chúng. Các đại sứ quán và lãnh sự quán Việt Nam trên toàn cầu sử dụng X để chia sẻ thông tin về các sự kiện văn hóa, chính sách đối ngoại, và những câu chuyện tích cực về đất nước. Ví dụ, bài đăng về lễ hội hoa sen tại Hà Nội, với hình ảnh rực rỡ và video về ý nghĩa văn hóa của loài hoa này, đã thu hút hàng ngàn lượt tương tác từ khán giả quốc tế, lan tỏa hình ảnh một Việt Nam thanh bình và cởi mở. Các buổi livestream trên Facebook, như chương trình giới thiệu cách làm bánh chưng tại Đại sứ quán Việt Nam ở Đức, tạo cơ hội để khán giả tương tác trực tiếp, đặt câu hỏi và hiểu thêm về văn hóa Việt. Công nghệ số không chỉ giúp Việt Nam tiếp cận công chúng toàn cầu mà còn cho phép cá nhân hóa nội dung, đảm bảo thông điệp phù hợp với từng nhóm đối tượng, từ giới trẻ yêu thích du lịch đến các nhà nghiên cứu quan tâm đến chính sách.
Sự phối hợp với các tổ chức phi chính phủ (NGO), trường đại học, và các hiệp hội quốc tế là yếu tố quan trọng để mở rộng phạm vi ảnh hưởng của ngoại giao công chúng. Ví dụ, việc hợp tác với UNESCO để tổ chức triển lãm về di sản văn hóa Việt Nam tại Paris đã giúp nâng cao uy tín quốc gia. Các chương trình học bổng và trao đổi sinh viên với các trường đại học ở Mỹ, Úc, và châu Âu không chỉ thúc đẩy giáo dục mà còn tạo mạng lưới các đại sứ văn hóa trẻ, lan tỏa hình ảnh Việt Nam. Cộng đồng người Việt ở nước ngoài, với hơn 5 triệu người, cũng đóng vai trò như những đại sứ tự nhiên. Họ tổ chức các sự kiện như lễ hội ẩm thực tại Canada, hội thảo về du lịch Việt Nam tại Úc, hay các buổi biểu diễn nghệ thuật dân tộc tại Pháp, giúp công chúng bản địa hiểu thêm về đất nước. Ví dụ, một triển lãm tranh Đông Hồ tại London do cộng đồng người Việt tổ chức đã thu hút sự chú ý của truyền thông Anh, góp phần quảng bá nghệ thuật truyền thống Việt Nam.
Phương pháp kể chuyện (storytelling) là một công cụ hiệu quả trong ngoại giao công chúng, giúp tạo sự kết nối cảm xúc với công chúng quốc tế. Các câu chuyện về những nỗ lực bảo tồn thiên nhiên, như chương trình bảo vệ loài voọc mũi hếch ở Vườn quốc gia Cúc Phương, đã truyền cảm hứng về ý thức môi trường của Việt Nam. Những câu chuyện về con người, như hành trình vượt khó của các nghệ nhân làm gốm Bát Tràng hay câu chuyện của các startup công nghệ tại TP.HCM, mang đến hình ảnh một Việt Nam kiên cường, sáng tạo. Các video ngắn trên YouTube và TikTok, kể lại những câu chuyện này bằng hình ảnh sống động và âm nhạc truyền cảm, dễ dàng chạm đến trái tim khán giả toàn cầu. Ví dụ, một video về làng nghề làm nón lá ở Huế đã thu hút hàng triệu lượt xem, khiến nhiều du khách quốc tế muốn đến thăm địa phương này. Phương pháp kể chuyện không chỉ làm tăng sức hấp dẫn của thông điệp mà còn giúp công chúng quốc tế cảm nhận được sự chân thành và gần gũi của Việt Nam.
Mặc dù đạt được nhiều thành công, ngoại giao công chúng của Việt Nam đối mặt với các thách thức như sự khác biệt về văn hóa và ngôn ngữ, có thể dẫn đến hiểu lầm nếu thông điệp không được truyền tải chính xác. Ví dụ, một thông điệp quảng bá văn hóa có thể bị hiểu sai nếu không phù hợp với bối cảnh văn hóa của khán giả mục tiêu. Ngoài ra, sự thiếu hụt đội ngũ nhân sự có kỹ năng giao tiếp quốc tế và am hiểu truyền thông số là một rào cản. Để khắc phục, Việt Nam cần đầu tư vào đào tạo đội ngũ chuyên gia ngoại giao công chúng, với các khóa học về giao tiếp đa văn hóa, sử dụng công nghệ số, và phân tích dư luận. Việc xây dựng các chiến dịch truyền thông đồng bộ, sử dụng phương pháp kể chuyện và nội dung chất lượng cao, sẽ giúp Việt Nam tạo ấn tượng mạnh mẽ. Công nghệ số, như các nền tảng trực tuyến đa ngôn ngữ và công cụ phân tích dữ liệu, cũng cần được ứng dụng để cá nhân hóa thông điệp và dự báo thị hiếu khán giả. Cuối cùng, cần tăng cường phối hợp với cộng đồng người Việt ở nước ngoài và các tổ chức quốc tế để mở rộng mạng lưới truyền thông, đảm bảo thông điệp được lan tỏa rộng rãi và hiệu quả.

Ngoại giao công chúng là một công cụ chiến lược trong thông tin đối ngoại, giúp Việt Nam xây dựng mối quan hệ trực tiếp với công chúng quốc tế, lan tỏa hình ảnh một đất nước thân thiện, cởi mở, và giàu bản sắc. Thông qua các hoạt động văn hóa, mạng xã hội, hợp tác quốc tế, và phương pháp kể chuyện, Việt Nam đã đạt được nhiều thành công trong việc tạo thiện cảm và niềm tin. Tuy nhiên, để vượt qua các thách thức về khác biệt văn hóa và thiếu hụt nhân sự, Việt Nam cần đầu tư vào đào tạo, công nghệ, và chiến lược truyền thông đồng bộ. Với sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan, cộng đồng người Việt ở nước ngoài, và các tổ chức quốc tế, ngoại giao công chúng sẽ tiếp tục là động lực để Việt Nam nâng cao vị thế, củng cố lòng tin, và hội nhập sâu rộng vào cộng đồng toàn cầu.