Các hình thức phổ biến gồm: lừa đảo qua mạng xã hội, giả mạo tài khoản ngân hàng, cài mã độc vào điện thoại và máy tính cá nhân, đánh cắp thông tin cá nhân để sử dụng vào mục đích xấu như chiếm đoạt tài sản, bôi nhọ danh dự, lôi kéo vào hoạt động phạm pháp.
Tại tỉnh Bình Phước, dù chưa xảy ra sự cố lớn về an toàn thông tin, nhưng thực tế đã xuất hiện nhiều vụ việc người dân bị lừa đảo qua tin nhắn giả mạo cơ quan nhà nước, mất tiền do sơ suất chia sẻ mã OTP, hoặc vô tình cung cấp dữ liệu cá nhân cho các trang web, ứng dụng không rõ nguồn gốc. Đáng chú ý, nạn nhân không chỉ là người cao tuổi ít tiếp cận công nghệ mà còn có cả học sinh, sinh viên, người lao động.
Hiện nay, Nhà nước đã ban hành nhiều văn bản pháp luật để bảo vệ an toàn thông tin cá nhân, như Luật An ninh mạng năm 2018, Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng năm 2023 (sửa đổi), Nghị định số 13/2023/NĐ-CP về bảo vệ dữ liệu cá nhân và các kế hoạch hành động chuyển đổi số của địa phương. Tỉnh Bình Phước cũng đã ban hành nhiều Kế hoạch về đảm bảo an toàn, an ninh mạng phục vụ chuyển đổi số trên địa bàn tỉnh, trong đó nhấn mạnh vai trò của người dân trong phòng ngừa, phát hiện và báo cáo sự cố thông tin.
Tuy nhiên, các quy định chỉ thực sự phát huy hiệu quả khi người dân hiểu và biết cách áp dụng. Trên thực tế, nhiều người chưa có thói quen đặt mật khẩu mạnh cho tài khoản cá nhân, không xác minh nguồn tin trước khi chia sẻ lên mạng xã hội, hoặc dễ dàng cung cấp thông tin cá nhân cho các đối tượng lừa đảo tinh vi.
Để tự bảo vệ mình và góp phần xây dựng môi trường mạng an toàn, người dân cần lưu ý một số nguyên tắc cơ bản sau:
1. Không chia sẻ thông tin cá nhân, mã OTP, tài khoản ngân hàng cho bất kỳ ai, kể cả người xưng danh cơ quan nhà nước, trừ khi đã xác minh rõ ràng.
2. Cài đặt phần mềm chống virus, cập nhật hệ điều hành và ứng dụng thường xuyên để tránh lỗ hổng bảo mật.
3. Tạo mật khẩu mạnh, không dùng chung mật khẩu cho nhiều tài khoản; kích hoạt xác thực hai lớp nếu có thể.
4. Không truy cập vào các đường link lạ, trang web không rõ nguồn gốc, đặc biệt là những trang yêu cầu đăng nhập thông tin cá nhân hoặc tải file về máy.
5. Tìm hiểu kiến thức về an toàn thông tin qua các kênh chính thống, như Cổng Thông tin điện tử tỉnh Bình Phước, Trung tâm CNTT tỉnh, hoặc các buổi tập huấn cộng đồng do chính quyền địa phương tổ chức.
6. Báo cáo ngay với cơ quan chức năng khi phát hiện dấu hiệu tấn công mạng, lừa đảo hoặc thông tin giả mạo.
Các cơ quan, đơn vị, địa phương cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ cập kiến thức về ATTT đến từng thôn, ấp, khu phố. Các hội đoàn thể như Hội Nông dân, Hội Phụ nữ, Đoàn Thanh niên có thể lồng ghép nội dung phòng chống lừa đảo công nghệ cao vào sinh hoạt chi hội. Các hoạt động tuyên truyền theo hướng trực quan, dễ hiểu, phù hợp trình độ tiếp cận công nghệ của từng nhóm dân cư, nhất là qua mạng xã hội Zalo, Facebook… về các hình thức lừa đảo mới.
An toàn thông tin không phải là việc riêng của các cơ quan chức năng hay chuyên gia công nghệ, mà là trách nhiệm của cả cộng đồng. Trong quá trình xây dựng xã hội số, mỗi người dân Bình Phước cần trở thành một "tấm lá chắn" tự bảo vệ mình và góp phần gìn giữ không gian mạng an toàn, tích cực. Tăng cường nhận thức, thay đổi thói quen sử dụng mạng một cách văn minh, tỉnh táo là nền tảng để chúng ta cùng nhau xây dựng một tương lai số bền vững và an toàn.
Sở Văn hóa Thể thao và Du lịch Bình Phước
