Hiện nay, rác nhựa đang xuất hiện ngày một nhiều, thậm chí len lỏi vào từng bữa ăn khi vi nhựa đã được phát hiện trong thực phẩm và nguồn nước.
Một số khảo sát cho thấy: trung bình mỗi hộ gia đình tại Bình Phước thải ra khoảng 300–500 gram rác nhựa mỗi ngày, chủ yếu là túi nilon, chai nhựa và hộp xốp – những sản phẩm có thời gian phân hủy kéo dài hàng trăm năm.
Pháp luật bảo vệ môi trường – Gắn trách nhiệm rõ ràng cho cá nhân và tổ chức
Trước thực trạng đó, hệ thống pháp luật Việt Nam đã có bước tiến mạnh mẽ trong việc siết chặt trách nhiệm xử lý rác thải nhựa, đặc biệt từ khi Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 có hiệu lực.
Các điểm nhấn pháp lý cần người dân Bình Phước đặc biệt lưu ý:
- Phân loại rác tại nguồn là bắt buộc: Theo quy định tại Điều 75 Luật Bảo vệ môi trường, kể từ ngày 31/12/2024, tất cả hộ gia đình tại khu vực đô thị phải thực hiện phân loại rác. Rác nhựa tái chế (PET, HDPE, PP...) được xếp vào nhóm rác tái sử dụng.
- Vi phạm bị xử phạt nghiêm khắc: Nghị định 45/2022/NĐ-CP quy định, người không phân loại rác đúng quy định sẽ bị phạt tiền. Trường hợp xả rác nhựa tại khu vực công cộng có thể bị phạt tới 7 triệu đồng.
- Trách nhiệm nhà sản xuất: Các doanh nghiệp sản xuất, nhập khẩu nhựa bao bì có nghĩa vụ tái chế sản phẩm của mình hoặc đóng góp tài chính để hỗ trợ xử lý rác thải.
- Các tổ chức, cá nhân tái phạm hoặc gây hậu quả nghiêm trọng có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự.
UBND tỉnh Bình Phước đã ban hành các văn bản như:
- Kế hoạch số 144/KH-UBND ngày 01/7/2022 về thực hiện phong trào “Chống rác thải nhựa” giai đoạn 2022–2025, trong đó nhấn mạnh vai trò của chính quyền cấp xã, thôn trong vận động người dân thực hiện phân loại và giảm sử dụng nhựa dùng một lần.
- Công văn số 2890/STNMT-CCBVMT năm 2023 do Sở Tài nguyên và Môi trường ban hành, yêu cầu các cơ quan hành chính nhà nước không sử dụng nước uống đóng chai dung tích dưới 500 ml trong hội họp; thay thế bằng cốc thủy tinh hoặc bình nước cá nhân.
- Tỉnh đoàn Bình Phước triển khai chiến dịch “Thanh niên hành động vì Bình Phước xanh” với các hoạt động “Đi chợ bằng túi vải”, “Hạn chế dùng ống hút nhựa”, “Biến rác thành học bổng”...
Bên cạnh đó, một số mô hình tự quản tại cộng đồng dân cư như “Khu dân cư không rác nhựa”, tổ phụ nữ “3 không” ... đã góp phần lan tỏa hành vi tích cực.
Tuyên truyền pháp luật về bảo vệ môi trường không dừng ở việc phổ biến văn bản, mà quan trọng nhất là biến quy định thành hành động cụ thể trong đời sống hằng ngày.
Người dân tỉnh Bình Phước có thể góp phần bằng những việc làm thiết thực:
- Mang túi vải khi đi chợ, từ chối sử dụng túi nilon không cần thiết
- Tái sử dụng chai nhựa cho các mục đích khác thay vì vứt bỏ
- Tự trang bị thùng phân loại rác tại nhà (hữu cơ – nhựa – còn lại)
- Tham gia các buổi tập huấn, tuyên truyền pháp luật về môi trường do phường/xã tổ chức
- Góp ý cho chính quyền địa phương về các điểm nóng ô nhiễm do rác nhựa
Từ trách nhiệm pháp lý đến hành vi văn minh
Không có phát triển bền vững nếu môi trường bị hủy hoại. Việc tuân thủ pháp luật về rác thải nhựa không chỉ tránh bị xử phạt mà còn thể hiện nếp sống văn minh, trách nhiệm với cộng đồng và tương lai của con em chúng ta.
Hơn lúc nào hết, người dân Bình Phước cần chuyển mình từ tư duy "phó mặc chính quyền" sang chủ động thực hiện và giám sát thực thi pháp luật về bảo vệ môi trường.
Bảo vệ môi trường không còn là khẩu hiệu – đó là nghĩa vụ công dân!
Sở Văn hóa Thể thao và Du lịch Bình Phước
