Theo thống kê, mỗi ngày trên địa bàn toàn tỉnh phát sinh rất nhiều rác thải nhựa. Điều đáng lo ngại là phần lớn rác nhựa này không được phân loại tại nguồn, dẫn đến quá tải trong khâu thu gom, xử lý và gây ô nhiễm đất, nước, không khí.
Không dừng lại ở tác hại môi trường, rác thải nhựa còn kéo theo nhiều hệ lụy về y tế, kinh tế và chất lượng sống. Các hạt vi nhựa có thể đi vào chuỗi thức ăn, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe con người. Những túi nilon trôi dạt trên kênh rạch làm tắc dòng chảy, gây ngập úng, phát sinh muỗi và dịch bệnh.
Trước thực trạng đáng báo động đó, Đảng và Nhà nước ta đã ban hành nhiều văn bản pháp lý quan trọng, thể hiện quyết tâm chính trị trong việc giảm thiểu và tiến tới loại bỏ rác thải nhựa dùng một lần.
Một số văn bản chỉ đạo, như: Chỉ thị số 33/CT-TTg ngày 20/8/2020 của Thủ tướng Chính phủ về tăng cường quản lý, tái sử dụng, tái chế, xử lý và giảm thiểu chất thải nhựa; Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 (có hiệu lực từ 01/01/2022), lần đầu tiên quy định trách nhiệm phân loại rác tại nguồn và trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất (EPR); Nghị định 45/2022/NĐ-CP quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bảo vệ môi trường, với mức phạt lên đến 1 tỷ đồng đối với tổ chức vi phạm về chất thải nhựa.
Cụ thể, theo Điều 26 Luật Bảo vệ môi trường năm 2020, từ năm 2025, các hộ gia đình bắt buộc phải phân loại chất thải rắn sinh hoạt thành 3 nhóm: rác hữu cơ, rác tái chế (trong đó có nhựa), và rác còn lại.
Điều 82 của luật cũng quy định trách nhiệm của tổ chức, cá nhân sản xuất bao bì nhựa phải tổ chức thu hồi, tái chế sản phẩm sau sử dụng...
Tại tỉnh Bình Phước, thực hiện các chỉ đạo của Trung ương, UBND tỉnh đã ban hành Kế hoạch số 36/KH-UBND ngày 07/02/2024 về việc thực hiện phong trào “Chống rác thải nhựa” giai đoạn 2024–2026. Kế hoạch xác định rõ 4 nhóm nhiệm vụ trọng tâm:
- Tuyên truyền pháp luật và nâng cao nhận thức trong cộng đồng, đặc biệt tại trường học, chợ truyền thống, doanh nghiệp...
- Giảm thiểu sử dụng sản phẩm nhựa dùng một lần trong cơ quan nhà nước, từ cấp tỉnh đến xã - phường - thị trấn.
- Thúc đẩy phân loại rác tại nguồn, thí điểm mô hình “khu dân cư phân loại rác nhựa” tại TP. Đồng Xoài và huyện Chơn Thành.
- Tăng cường kiểm tra, xử lý vi phạm, đặc biệt đối với các cơ sở sản xuất nhựa tái chế trái phép, các điểm buôn bán túi nilon siêu mỏng.
Bên cạnh đó, các cơ quan, đơn vị trên địa bàn tỉnh triển khai các mô hình như: “Đi chợ không túi nhựa”, “Thùng rác tái chế”, “Hội phụ nữ thu gom ve chai đổi rác lấy quà”...
Nhiều người dân vẫn lầm tưởng rằng sử dụng túi nilon hay không phân loại rác là việc nhỏ, không bị pháp luật chế tài. Tuy nhiên, từ năm 2023, các hành vi vi phạm trong quản lý rác thải nhựa đã có khung xử phạt rõ ràng.
Pháp luật là khung xương sống để điều chỉnh hành vi, nhưng sự chuyển hóa thành kết quả thực tế chỉ đến khi có sự tham gia của toàn xã hội. Mỗi người dân Bình Phước có thể bắt đầu bằng những hành động nhỏ nhưng thiết thực:
- Sử dụng túi vải, túi giấy thay vì túi nilon khi đi chợ.
- Phân loại rác tại nguồn thành nhóm rác hữu cơ – rác tái chế – rác còn lại.
- Hạn chế sử dụng đồ nhựa dùng một lần như ly nhựa, ống hút nhựa.
- Tích cực tham gia các chương trình thu gom rác thải nhựa cộng đồng.
Đặc biệt, hãy giáo dục con em mình về trách nhiệm với môi trường, bởi chính thế hệ trẻ là nười sẽ chịu ảnh hưởng lâu dài nhất từ thảm họa rác thải nhựa.
Cuộc chiến chống rác thải nhựa không thể thành công nếu thiếu sự đồng thuận từ nhân dân. Các quy định pháp luật đã rõ ràng, hệ thống chính quyền đã hành động quyết liệt, và giờ là lúc mỗi người dân Bình Phước cùng chung tay.
Sở Văn hóa Thể thao và Du lịch Bình Phước
