Hậu quả không chỉ là cảnh quan bị ảnh hưởng, mà nghiêm trọng hơn, nhựa khó phân hủy đang gây tắc nghẽn hệ thống thoát nước, ảnh hưởng đến cây trồng, vật nuôi, làm giảm chất lượng sống của người dân. Vi nhựa từ môi trường có thể đi vào cơ thể con người qua nước uống, hải sản, rau củ, gây nguy cơ với sức khỏe trong dài hạn.
Nhằm kiểm soát và hạn chế rác thải nhựa, Nhà nước đã ban hành một loạt chính sách pháp luật có hiệu lực bắt buộc từ trung ương đến địa phương, đặc biệt trong giai đoạn từ 2022 đến 2025. Trong đó, người dân tại các khu dân cư đóng vai trò chủ thể quan trọng.
Một số quy định nổi bật bao gồm:
- Luật Bảo vệ môi trường năm 2020: Người dân có nghĩa vụ phân loại chất thải rắn sinh hoạt tại nguồn thành 3 nhóm: tái chế (trong đó có rác nhựa), chất thải thực phẩm, và chất thải còn lại;
- Nghị định 45/2022/NĐ-CP: Phạt từ 500.000 đồng nếu hộ gia đình không phân loại rác đúng quy định, Phạt đến 7 triệu đồng nếu xả rác nhựa nơi công cộng, kênh rạch, công viên, trường học…
- Thông tư 02/2022/TT-BTNMT: Yêu cầu cá nhân, hộ kinh doanh, chợ dân sinh hạn chế sử dụng túi nilon khó phân hủy, thay thế bằng vật liệu thân thiện môi trường.
- Luật Hợp tác xã năm 2023: Khuyến khích người dân tham gia tổ hợp tác – hợp tác xã xử lý rác thải nhựa, tái chế trong cộng đồng, được hưởng hỗ trợ kỹ thuật và tài chính từ Nhà nước.
Thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Quyết định số 1316/QĐ-TTg ngày 22/7/2021 về việc tăng cường quản lý rác thải nhựa, UBND tỉnh Bình Phước đã ban hành:
- Kế hoạch số 233/KH-UBND ngày 15/8/2023: Tổ chức thực hiện đề án “Tăng cường công tác quản lý, tái sử dụng và giảm thiểu rác thải nhựa trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2023–2025”.
- Văn bản của Sở Tài nguyên và Môi trường khuyến khích các khu dân cư thành lập “Tổ tự quản môi trường”, thực hiện phân loại rác tại nguồn, thu gom rác tái chế có giá trị, hỗ trợ bà con có thêm thu nhập từ rác nhựa.
Tại một số địa phương, mô hình “Khu dân cư không rác nhựa” đã bước đầu đem lại kết quả tích cực, với sự tham gia của phụ nữ, thanh niên và người cao tuổi.
Hiến pháp 2013 (Điều 43) khẳng định: “Mọi người có quyền được sống trong môi trường trong lành và có nghĩa vụ bảo vệ môi trường”. Điều này có nghĩa, pháp luật không chỉ bảo vệ quyền mà còn yêu cầu hành động cụ thể từ mỗi công dân.
Người dân tỉnh Bình Phước cần chủ động:
- Giảm sử dụng túi nilon và đồ nhựa dùng một lần trong sinh hoạt
- Tự phân loại rác tại nguồn: rác hữu cơ, nhựa, rác còn lại
- Không đốt rác nhựa bừa bãi – có thể phát sinh khí độc dioxin
- Tham gia các nhóm dân cư thu gom rác tái chế để gây quỹ cộng đồng
- Giám sát việc thu gom, xử lý rác tại khu dân cư và báo chính quyền khi có vi phạm
Giảm thiểu rác thải nhựa không còn là khẩu hiệu mà đã được pháp luật hóa. Thay đổi từ hành động nhỏ: không lấy túi nilon khi mua hàng, tái sử dụng chai nhựa, phân loại rác trong nhà - là nền tảng để xây dựng nếp sống văn minh, gia đình kiểu mẫu, cộng đồng xanh - sạch - đẹp.
Cán bộ, đảng viên, đoàn viên, hội viên cần đi đầu trong việc thực hiện các quy định pháp luật về rác thải nhựa để làm gương cho người dân.
Bảo vệ môi trường không của riêng ai – mà là trách nhiệm pháp lý và đạo đức của mỗi người dân tỉnh Bình Phước!
Sở Văn hóa Thể thao và Du lịch Bình Phước
