Vậy nguyên nhân từ đâu? Việc hiểu rõ các nguyên nhân sẽ giúp chúng ta có cái nhìn toàn diện, từ đó phòng ngừa và hỗ trợ hiệu quả hơn trong công tác cai nghiện và phục hồi.
Nguyên nhân sử dụng ma túy: nhiều góc độ, một mục tiêu phòng ngừa
1. Yếu tố sinh học – di truyền
- Một số người sinh ra đã mang gene dễ lệ thuộc vào chất gây nghiện, hoặc có sự mất cân bằng sinh hóa trong não bộ khiến họ dễ tìm đến chất kích thích để tạo cảm giác “bình thường”.
- Ví dụ: Thiếu hormone nội sinh tương tự á phiện → dễ tìm đến heroin, morphine…
Lưu ý: Không phải ai có yếu tố di truyền cũng nghiện ma túy. Gene chỉ là một phần nguy cơ – không phải là định mệnh!
2. Yếu tố tâm lý – phát triển cá nhân
- Nhiều người tìm đến ma túy để thoát khỏi cảm giác lo âu, trầm cảm, tổn thương tâm lý, đặc biệt là trong tuổi thanh thiếu niên.
- Ma túy được sử dụng như một "lối thoát" khi cá nhân gặp các xung đột nội tâm mà không được chia sẻ hoặc hỗ trợ.
- Theo lý thuyết của Freud: Ma túy có thể là cách cá nhân giải tỏa mâu thuẫn giữa bản năng và đạo đức – giữa điều muốn làm và điều xã hội cấm đoán.
3. Yếu tố môi trường – gia đình, xã hội
- Mâu thuẫn gia đình, thiếu quan tâm của cha mẹ, hoặc môi trường xã hội lỏng lẻo dễ khiến trẻ cảm thấy cô lập và tìm đến ma túy như một hình thức khẳng định bản thân.
- Áp lực học tập, thất nghiệp, cảm giác thất bại trong cuộc sống cũng là yếu tố nguy cơ lớn.
- Gia đình có cha mẹ nghiện ma túy hoặc rượu: con cái có nguy cơ nghiện cao hơn nhiều lần.
4. Yếu tố liên quan đến ma túy
- Dược tính mạnh: Ma túy tác động trực tiếp lên trung tâm khoái cảm của não bộ, gây lệ thuộc nhanh chóng chỉ sau vài lần sử dụng.
- Tập tục trồng cây chứa chất gây nghiện ở một số vùng, việc sử dụng thuốc phiện như “thuốc chữa bệnh”, “thú vui” vẫn còn tồn tại.
- Tình trạng buôn bán, sản xuất ma túy phức tạp, kèm theo sự thiếu hiểu biết trong cộng đồng, làm tăng nguy cơ tiếp cận ma túy – nhất là với người trẻ.
📣 Thông điệp gửi đến mọi người
✅ Hiểu nguyên nhân để phòng ngừa: Không ai nghiện ma túy vì muốn – mà vì thiếu kiến thức, thiếu hỗ trợ và thiếu định hướng.
✅ Gia đình là “lá chắn” đầu tiên: Hãy quan tâm, lắng nghe và chia sẻ với con cái nhiều hơn, tạo môi trường sống tích cực, an toàn.
✅ Cộng đồng cùng vào cuộc: Tuyên truyền, phát hiện, hỗ trợ người có nguy cơ và người nghiện phục hồi, tái hòa nhập xã hội.
Sở Văn hóa Thể thao và Du lịch Bình Phước
