Người nghiện ma túy là những người đang chịu tổn thương thể chất và tinh thần nặng nề. Việc giao tiếp đúng cách sẽ giúp họ cảm thấy được tôn trọng, lắng nghe và hỗ trợ, từ đó tạo động lực thay đổi, phục hồi và tái hòa nhập cộng đồng. Dưới đây là các kỹ năng giao tiếp với người nghiện ma túy.
1. Kỹ năng giao tiếp có lời (bằng ngôn ngữ)
- Sử dụng ngôn từ quen thuộc, gần gũi, thể hiện sự hiểu biết về cuộc sống của họ.
- Lắng nghe chân thành: để người nghiện cảm thấy họ đang được lắng nghe thực sự.
- Dùng câu hỏi mở như: “Em cảm thấy thế nào khi sử dụng heroin?”; “Em mong muốn điều gì nhất lúc này?”
- Không phán xét. Tránh cách nói mang định kiến, gán nhãn (như “nghiện là xấu xa”).
2. Kỹ năng giao tiếp không lời (ngôn ngữ cơ thể)
- Giao tiếp bằng ánh mắt thân thiện, không soi mói, không lảng tránh.
- Nét mặt thể hiện sự quan tâm, cảm thông – tránh biểu lộ căng thẳng, nghi ngờ.
- Tư thế ngồi cởi mở, hơi nghiêng về phía người nói, không khoanh tay.
- Giữ khoảng cách phù hợp: không quá gần gây khó chịu, không quá xa tạo sự lạnh nhạt.
- Giọng nói ấm áp, chân thành, nhẹ nhàng – tránh cao giọng, ra lệnh.
3. Kỹ năng quan sát
- Quan sát hành vi, cử chỉ, cảm xúc để hiểu được trạng thái nội tâm của người nghiện.
- Luôn duy trì giao tiếp bằng mắt, giữ thái độ thân thiện.
- Đưa ra phản hồi phù hợp (gật đầu, im lặng đồng tình, hỏi lại nhẹ nhàng…).
4. Kỹ năng đặt câu hỏi
Đặt câu hỏi là công cụ giúp khám phá vấn đề, khơi mở cảm xúc và định hướng thay đổi.
- Câu hỏi mở: Khuyến khích chia sẻ sâu, nhiều góc nhìn.
Ví dụ: “Việc sử dụng ma túy ảnh hưởng đến cuộc sống của em như thế nào?”; “Theo em, điều gì có thể giúp em cai nghiện thành công?”.
- Câu hỏi đóng: Khi cần thu thập thông tin ngắn gọn, cụ thể.
Ví dụ: “Em có đang sử dụng ma túy hôm nay không?”; “Em đã từng cai nghiện chưa?”.
Lưu ý: Tránh hỏi dồn dập, tránh giọng tra khảo, và luôn tôn trọng sự im lặng của người đối thoại.
5. Kỹ năng lắng nghe tích cực
Lắng nghe không chỉ bằng tai – mà bằng cả trái tim và thái độ:
- Im lặng để người kia được nói hết ý.
- Không làm việc khác trong lúc nghe.
- Gật đầu, nói những cụm từ xác nhận như: “Ừ”, “Vâng”, “Tôi hiểu”…
- Không suy diễn – không phán xét – không ngắt lời.
- Thể hiện sự tôn trọng và khích lệ bằng ánh mắt, nét mặt, lời nói tích cực.
Thông điệp dành cho cộng đồng
✅ Giao tiếp đúng cách với người nghiện ma túy có thể mở ra cánh cửa thay đổi cuộc đời họ.
✅ Họ không cần sự ghét bỏ – họ cần được lắng nghe và thấu hiểu.
✅ Mỗi lời nói chân thành, mỗi hành động tử tế có thể trở thành “liều thuốc tinh thần” giúp họ phục hồi./.
Sở Văn hóa Thể thao và Du lịch Bình Phước
