Sức trẻ thanh niên xung phong Việt Nam

Thanh niên xung phong Việt Nam ra đời ngày 15/7/1950, tại núi Hồng, xã Yên Lãng, huyện Đại Từ, tỉnh Thái Nguyên, theo chỉ thị của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Với 225 đội viên đầu tiên do đồng chí Vương Bích Vượng dẫn dắt, lực lượng này được thành lập để phục vụ Chiến dịch Biên giới, đảm nhận các nhiệm vụ hậu cần như mở đường, vận chuyển đạn dược, và cứu chữa thương binh. Trong trận Đông Khê năm 1950, 150 đội viên đã vượt qua mưa bom bão đạn, vận chuyển 8 tấn đạn chiến lợi phẩm chỉ trong 10 giờ, vượt xa dự kiến cần 300 người trong 3 ngày, góp phần làm nên chiến thắng vang dội. Tinh thần “Tất cả cho tiền tuyến, tất cả để chiến thắng” đã trở thành ngọn lửa dẫn lối, đưa hàng chục vạn thanh niên xung phong qua các cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ, để lại những kỳ tích tại các địa danh như Điện Biên Phủ, Ngã Ba Đồng Lộc, và Truông Bồn.
Trong kháng chiến chống Pháp, thanh niên xung phong là lực lượng chủ chốt trong các chiến dịch lớn. Tại Điện Biên Phủ năm 1954, Đội 34 và Đội 40 với 16,000 người đã mở hàng trăm km đường, vận chuyển hàng ngàn tấn lương thực và vũ khí, cáng tải thương binh, và rà phá hơn 100 quả bom mìn, góp phần quyết định thắng lợi của trận đánh lịch sử. Trong kháng chiến chống Mỹ, họ tiếp tục viết nên những trang sử hào hùng trên Đường Hồ Chí Minh. Dưới bom đạn ác liệt, mỗi đội viên đảm bảo thông suốt gần nửa cây số đường, vượt rừng, vượt đèo, bất chấp nguy hiểm. Những địa danh như Đường 20 Quyết Thắng hay Hàm Rồng khắc ghi sự hy sinh của hàng ngàn thanh niên, trong đó có 10 nữ thanh niên xung phong tại Ngã Ba Đồng Lộc, những người đã dùng tuổi trẻ để bảo vệ mạch máu giao thông cho tiền tuyến.
Sau ngày thống nhất đất nước, thanh niên xung phong chuyển hướng sang xây dựng kinh tế và xã hội. Họ tham gia khai hoang, lập các vùng kinh tế mới tại các tỉnh miền núi và Tây Nguyên, biến những vùng đất hoang sơ thành những khu vực sản xuất trù phú. Tại TP. Hồ Chí Minh, Lực lượng Thanh niên xung phong, thành lập ngày 28/3/1976, đã đạt được nhiều thành tựu kinh tế, với kim ngạch xuất nhập khẩu hơn 367 triệu USD từ 1976 đến 2010, đồng thời quản lý các đơn vị giáo dục thanh niên trở thành người lao động mới. Họ cũng tham gia các chương trình cai nghiện ma túy, đào tạo nghề, và hỗ trợ thanh niên tái hòa nhập cộng đồng, góp phần xây dựng một xã hội ổn định và tiến bộ.
Ngày nay, thanh niên xung phong Việt Nam tiếp tục phát huy tinh thần xung kích trong các nhiệm vụ hiện đại. Trong các đợt thiên tai, như lũ lụt miền Trung năm 2023, họ đã phối hợp với các lực lượng để tiếp tế lương thực, sửa chữa nhà cửa, và hỗ trợ người dân tái ổn định cuộc sống. Trong chương trình “Ngày Chủ nhật xanh,” thanh niên xung phong trên cả nước đã thực hiện các công trình trồng cây xanh và làm sạch môi trường tại các vùng khó khăn, góp phần xây dựng nông thôn mới. Tại Diễn đàn Chính sách quốc gia 2024 ở Hà Nội, các đại biểu thanh niên xung phong và cựu thanh niên xung phong đã đề xuất nhiều kiến nghị về chính sách, từ nâng mức trợ cấp cho những người cô đơn đến công nhận liệt sĩ cho những người hy sinh không còn giấy tờ, thể hiện tinh thần trách nhiệm và sáng tạo.
Thanh niên xung phong cũng tham gia tích cực vào chuyển đổi số và hội nhập quốc tế. Trong chiến dịch “Bình dân học vụ số” năm 2024, họ đã hướng dẫn hàng ngàn người dân tích hợp giấy tờ trên ứng dụng VNeID, giúp thu hẹp khoảng cách số giữa thành thị và nông thôn. Trong các hoạt động quốc tế, như chương trình giao lưu thanh niên Việt – Lào tại Savannakhet, thanh niên xung phong đã xây dựng trường học và tổ chức các lớp học tiếng Việt, góp phần thắt chặt tình hữu nghị giữa hai nước. Những nỗ lực này cho thấy thanh niên xung phong không chỉ kế thừa truyền thống mà còn thích nghi với thời đại, mang tinh thần xung kích vào các lĩnh vực mới.
Dẫu vậy, thanh niên xung phong Việt Nam ngày nay đối mặt với nhiều thách thức. Một trong những vấn đề lớn là sự chênh lệch về nguồn lực giữa các khu vực. Ở các đô thị như Hà Nội hay TP. Hồ Chí Minh, thanh niên xung phong có điều kiện tiếp cận công nghệ, đào tạo, và mạng lưới hỗ trợ, trong khi những người ở các tỉnh miền núi như Hà Giang hay Cao Bằng thường thiếu hạ tầng công nghệ, như kết nối internet không ổn định, và nguồn tài chính hạn chế. Điều này khiến việc triển khai các dự án quy mô lớn ở vùng sâu vùng xa trở nên khó khăn, làm giảm cơ hội tham gia của nhiều thanh niên.
Áp lực tài chính và thời gian cũng là rào cản đáng kể. Nhiều thanh niên xung phong phải tự chi trả chi phí đi lại, ăn ở khi tham gia các hoạt động, trong khi lịch trình dày đặc khiến họ khó cân bằng với học tập và công việc. Ví dụ, một đội viên tham gia chương trình khắc phục lũ lụt tại Quảng Bình có thể phải bỏ ra hàng triệu đồng cho chi phí cá nhân, trong khi công việc đòi hỏi sức khỏe và thời gian dài. Ngoài ra, việc thiếu các chương trình đào tạo kỹ năng chuyên sâu, như quản lý dự án, truyền thông số, hoặc ứng phó khẩn cấp, khiến một số đội gặp khó khăn trong việc tổ chức các hoạt động hiệu quả, đặc biệt ở những địa bàn phức tạp.
Chuyển đổi số và hội nhập quốc tế mang lại cơ hội nhưng cũng đặt ra thách thức về việc bảo tồn di sản truyền thống. Thanh niên xung phong dễ dàng tham gia các phong trào toàn cầu, như các dự án môi trường liên kết với ASEAN hoặc các chương trình giao lưu thanh niên quốc tế. Tuy nhiên, sự tiếp xúc với các giá trị hiện đại đôi khi khiến một số bạn trẻ ít chú trọng đến việc gìn giữ lịch sử thanh niên xung phong, như tổ chức các chuyến về nguồn tại Truông Bồn hay Đường 20 Quyết Thắng. Việc dung hòa giữa tinh thần hiện đại và di sản lịch sử đòi hỏi sự định hướng rõ ràng từ các tổ chức Đoàn và Hội Cựu Thanh niên xung phong.
Áp lực tâm lý cũng là một vấn đề ngày càng nghiêm trọng. Thanh niên xung phong thường đối mặt với kỳ vọng lớn từ cộng đồng, từ việc hoàn thành xuất sắc các nhiệm vụ đến duy trì hình ảnh của một lực lượng tiên phong. Những áp lực này, kết hợp với nhịp sống hiện đại và các trách nhiệm cá nhân, có thể dẫn đến căng thẳng và các vấn đề sức khỏe tinh thần. Dù nhận thức về sức khỏe tâm lý đang dần được cải thiện, việc tiếp cận các dịch vụ tư vấn tâm lý vẫn còn hạn chế, đặc biệt ở các vùng nông thôn, khiến nhiều thanh niên khó tìm được sự hỗ trợ khi cần.
Để vung cánh sức trẻ thanh niên xung phong, cần có những giải pháp đồng bộ và bền vững. Giáo dục và đào tạo là nền tảng để trang bị cho thanh niên những kỹ năng cần thiết. Các chương trình đào tạo về quản lý dự án, kỹ năng lãnh đạo, và sử dụng công nghệ số nên được tích hợp vào hoạt động của Đoàn Thanh niên và Hội Cựu Thanh niên xung phong, đồng thời mở rộng đến các vùng sâu vùng xa thông qua các khóa học trực tuyến hoặc mô hình lưu động. Ví dụ, việc triển khai các khóa học về ứng phó thiên tai trên ứng dụng “Thanh niên Việt Nam” có thể giúp thanh niên ở mọi miền nâng cao năng lực mà không cần di chuyển xa.
Hỗ trợ tài chính và cơ sở hạ tầng là yếu tố quan trọng để duy trì các hoạt động thanh niên xung phong. Chính phủ và các tổ chức tư nhân nên tăng cường các quỹ hỗ trợ, từ chi phí đi lại đến vật tư cho các dự án. Đồng thời, việc đầu tư vào hạ tầng công nghệ, như cải thiện kết nối internet ở các vùng nông thôn, sẽ giúp thanh niên dễ dàng tham gia các hoạt động trực tuyến hoặc quảng bá các dự án của mình. Những sáng kiến như “Cổng thông tin thanh niên xung phong” có thể được phát triển để kết nối các đội trên cả nước, tạo điều kiện chia sẻ nguồn lực và kinh nghiệm.
Thanh niên xung phong cần được khuyến khích tham gia vào các hoạt động chính trị và xã hội. Các diễn đàn như “Thanh niên xung phong với phát triển bền vững” hay các chương trình như “Hành trình về nguồn” nên được tổ chức thường xuyên để thanh niên có cơ hội bày tỏ ý kiến và đóng góp cho các chính sách quốc gia. Việc này không chỉ giúp họ cảm thấy được lắng nghe mà còn xây dựng ý thức trách nhiệm công dân, củng cố tinh thần xung kích. Ngoài ra, các tổ chức Đoàn cần tăng cường kết nối với các đội thanh niên xung phong địa phương để tạo nên một mạng lưới rộng khắp, tận dụng sức mạnh của cộng đồng.
Để bảo tồn di sản lịch sử, cần tổ chức các hoạt động gắn với truyền thống thanh niên xung phong, như các chuyến hành trình về các địa chỉ đỏ như Ngã Ba Đồng Lộc, Hàm Rồng, hoặc Đường Hồ Chí Minh. Các sự kiện kết hợp công nghệ hiện đại, như livestream các buổi lễ kỷ niệm Ngày truyền thống 15/7, có thể thu hút thanh niên tham gia đồng thời khơi dậy niềm tự hào dân tộc. Đồng thời, việc chăm sóc sức khỏe tâm lý cần được ưu tiên. Các dịch vụ tư vấn tâm lý nên được mở rộng tại các cơ sở Đoàn và cộng đồng, đồng thời các chiến dịch nâng cao nhận thức về sức khỏe tinh thần cần được tổ chức thường xuyên để khuyến khích thanh niên tìm kiếm sự hỗ trợ.
Cuối cùng, việc lan tỏa những câu chuyện thành công của thanh niên xung phong sẽ là nguồn động lực mạnh mẽ. Những tấm gương như Trịnh Văn Huyền, người dũng cảm cứu xe đạn tại Pha Đin năm 1954, hay các đội viên trong chương trình “Bình dân học vụ số” năm 2024, cần được tôn vinh qua truyền thông và giáo dục. Những câu chuyện này không chỉ truyền cảm hứng mà còn nhắc nhở thanh niên rằng tinh thần xung phong của họ có thể tạo ra sự thay đổi lớn lao cho đất nước.

Thanh niên xung phong Việt Nam là đôi cánh sức trẻ, mang lại sức mạnh và hy vọng cho một dân tộc trường tồn. Từ những ngày kháng chiến oanh liệt đến thời kỳ xây dựng đất nước hiện đại, họ luôn là lực lượng tiên phong, thể hiện tinh thần dũng cảm, sáng tạo và cống hiến. Tuy nhiên, để đôi cánh ấy tiếp tục vươn xa, cần có sự đồng hành từ Đảng, Nhà nước, và xã hội thông qua các chính sách hỗ trợ, cơ hội phát triển, và môi trường nuôi dưỡng sáng tạo. Hãy tin tưởng và trao cho thanh niên xung phong Việt Nam ngọn cờ tiên phong, bởi họ không chỉ là hiện tại đầy năng lượng mà còn là ánh sáng dẫn đường cho một Việt Nam thịnh vượng, tự hào và bền vững.