Khơi dậy tinh thần thanh niên tình nguyện Việt Nam vì cộng đồng rực sáng

Thanh niên tình nguyện Việt Nam là biểu tượng của sức trẻ, mang lại năng lượng tích cực và sự thay đổi cho cộng đồng. Tinh thần “Đâu cần thanh niên có, việc gì khó có thanh niên” được thể hiện qua hàng loạt phong trào tình nguyện sôi nổi, từ “Mùa hè xanh” đến “Hoa rực rỡ.” Trong các hoạt động cộng đồng, họ luôn đi đầu, từ việc hỗ trợ xây dựng nông thôn mới tại Hà Tĩnh đến tham gia dọn dẹp môi trường tại các bãi biển ô nhiễm ở Quảng Nam. Ví dụ, trong chương trình “Tiếp sức mùa thi” năm 2024, hàng ngàn thanh niên tình nguyện trên cả nước đã hỗ trợ thí sinh tại các điểm thi tốt nghiệp THPT, từ cung cấp nước uống miễn phí đến hướng dẫn giao thông, giúp giảm áp lực cho học sinh và phụ huynh. Những hành động này không chỉ mang lại sự hỗ trợ thiết thực mà còn lan tỏa tinh thần đoàn kết, khơi dậy niềm tin vào một thế hệ trẻ giàu lòng nhân ái.
Tinh thần tình nguyện còn được thể hiện qua những sáng kiến sáng tạo trong các lĩnh vực giáo dục, y tế và bảo vệ môi trường. Nhiều thanh niên đã tận dụng công nghệ để mở rộng phạm vi cống hiến. Chẳng hạn, các du học sinh Việt Nam tại nước ngoài đã tham gia dạy tiếng Anh trực tuyến cho học sinh vùng sâu vùng xa thông qua các nền tảng như Zoom, mang lại cơ hội học tập bình đẳng cho trẻ em khó khăn. Tại Tuyên Quang, các đội hình thanh niên tình nguyện đã hỗ trợ nâng cao thể chất cho học sinh vùng cao thông qua các chương trình dinh dưỡng và thể thao, góp phần cải thiện sức khỏe cộng đồng. Ngoài ra, chiến dịch “Thanh niên nói không với rác thải nhựa” đã thu hút hàng chục ngàn bạn trẻ tham gia, từ việc tổ chức các ngày hội đổi rác lấy cây xanh đến phát động các phong trào trực tuyến trên mạng xã hội, tạo nên làn sóng bảo vệ môi trường mạnh mẽ. Những sáng kiến này cho thấy thanh niên tình nguyện không chỉ hành động vì hiện tại mà còn hướng tới một tương lai bền vững.
Trong những thời khắc khó khăn, thanh niên tình nguyện Việt Nam luôn là lực lượng tiên phong. Trong đợt thi công đường dây 500kV mạch 3 từ Quảng Trạch đến Phố Nối năm 2024, 465 đội hình thanh niên tình nguyện đã hỗ trợ tháo dỡ 262 công trình nhà ở, giải tỏa 176 ha rừng sản xuất và đảm bảo an toàn giao thông tại các điểm thi công, góp phần hoàn thành dự án trọng điểm quốc gia chỉ trong 30 ngày. Tương tự, trong chương trình tình nguyện mùa Đông 2024 tại Tuyên Quang và Hà Giang, thanh niên thuộc Bộ Tư lệnh Cảnh sát Cơ động đã trao tặng công trình, học bổng và quà tặng trị giá hơn 2 tỷ đồng cho trẻ em vùng cao, mang lại niềm vui và hy vọng cho những hoàn cảnh khó khăn “‘Khơi dậy sức trẻ từ các hoạt động tình nguyện’ - Nhân Dân”. Những nỗ lực này không chỉ thể hiện tinh thần trách nhiệm mà còn khẳng định vai trò của thanh niên trong việc giải quyết các vấn đề cấp bách của đất nước.
Dẫu vậy, con đường của thanh niên tình nguyện Việt Nam không phải lúc nào cũng bằng phẳng. Một trong những thách thức lớn nhất là sự chênh lệch về cơ hội giữa các khu vực. Thanh niên ở các thành phố lớn như Hà Nội hay TP. Hồ Chí Minh thường có điều kiện tiếp cận các chương trình đào tạo, công nghệ hiện đại và mạng lưới hỗ trợ, trong khi những bạn trẻ ở vùng sâu vùng xa như Cao Bằng hay Lào Cai lại đối mặt với nhiều hạn chế. Thiếu cơ sở hạ tầng, kết nối internet không ổn định và nguồn lực tài chính hạn chế khiến nhiều thanh niên ở những khu vực này khó tham gia hoặc tổ chức các hoạt động tình nguyện quy mô lớn. Khoảng cách này không chỉ là vấn đề vật chất mà còn ảnh hưởng đến động lực và sự tự tin của họ trong việc cống hiến.
Áp lực thời gian và tài chính cũng là một rào cản đáng kể. Nhiều thanh niên tình nguyện phải cân bằng giữa học tập, công việc và các hoạt động cộng đồng, dẫn đến tình trạng kiệt sức. Ví dụ, một sinh viên tham gia “Mùa hè xanh” có thể phải tự chi trả chi phí đi lại và ăn ở, trong khi lịch trình dày đặc của chiến dịch khiến họ khó duy trì năng lượng. Ngoài ra, việc thiếu các chương trình đào tạo kỹ năng tổ chức, quản lý dự án hoặc sử dụng công nghệ số khiến một số đội tình nguyện gặp khó khăn trong việc triển khai các hoạt động hiệu quả, đặc biệt ở những địa bàn phức tạp. Những hạn chế này đôi khi làm giảm sức hút của các phong trào tình nguyện đối với một bộ phận thanh niên.
Hội nhập quốc tế và chuyển đổi số mang lại nhiều cơ hội nhưng cũng đặt ra thách thức về việc bảo tồn bản sắc văn hóa. Thanh niên tình nguyện dễ dàng tham gia các phong trào toàn cầu, như chiến dịch “Go Green” hay các hoạt động giao lưu với thanh niên quốc tế tại TP. Hồ Chí Minh, nơi 48 tình nguyện viên Malaysia và 80 thanh niên từ Campuchia, Lào, Myanmar đã cùng thực hiện các dự án tình nguyện năm 2024. Tuy nhiên, sự tiếp xúc với các giá trị hiện đại đôi khi khiến một số bạn trẻ ít chú trọng đến các hoạt động văn hóa truyền thống, như tham gia các lễ hội dân gian hay hỗ trợ bảo tồn di sản địa phương. Việc dung hòa giữa tinh thần tình nguyện quốc tế và bản sắc dân tộc đòi hỏi cả ý thức cá nhân và sự định hướng từ các tổ chức Đoàn.
Áp lực tâm lý cũng là một vấn đề không thể bỏ qua. Thanh niên tình nguyện thường đối mặt với kỳ vọng lớn từ cộng đồng và chính bản thân, từ việc hoàn thành tốt các dự án tình nguyện đến duy trì hình ảnh tích cực của phong trào. Những áp lực này, kết hợp với lịch trình bận rộn và sự cạnh tranh trong cuộc sống hiện đại, có thể dẫn đến căng thẳng và các vấn đề sức khỏe tinh thần. Dù nhận thức về sức khỏe tâm lý đang dần được cải thiện, việc tiếp cận các dịch vụ tư vấn tâm lý vẫn còn hạn chế, đặc biệt ở các vùng nông thôn, khiến nhiều thanh niên khó tìm được sự hỗ trợ khi cần.
Để khơi dậy tinh thần thanh niên tình nguyện Việt Nam, cần có những giải pháp đồng bộ và dài hạn. Giáo dục và đào tạo là nền tảng để trang bị cho thanh niên những kỹ năng cần thiết. Các chương trình đào tạo về quản lý dự án, kỹ năng lãnh đạo và sử dụng công nghệ số nên được tích hợp vào hoạt động của Đoàn Thanh niên, đồng thời mở rộng đến các vùng sâu vùng xa thông qua các khóa học trực tuyến hoặc mô hình lưu động. Ví dụ, việc triển khai các khóa học kỹ năng tổ chức sự kiện trên ứng dụng “Thanh niên Việt Nam” có thể giúp thanh niên ở mọi miền đất nước nâng cao năng lực mà không cần di chuyển xa.
Hỗ trợ tài chính và cơ sở hạ tầng là yếu tố then chốt để duy trì các phong trào tình nguyện. Chính phủ và các tổ chức tư nhân nên tăng cường các quỹ hỗ trợ cho thanh niên tình nguyện, từ chi phí đi lại đến vật tư cho các dự án. Đồng thời, việc đầu tư vào hạ tầng công nghệ, như cải thiện kết nối internet ở các vùng nông thôn, sẽ giúp thanh niên dễ dàng tham gia các hoạt động tình nguyện trực tuyến hoặc quảng bá các dự án của mình. Những sáng kiến như “Bình dân học vụ số” tại Bình Phước, nơi thanh niên dạy kỹ năng số cho người dân, có thể được nhân rộng nếu có sự hỗ trợ về công nghệ và tài chính.
Thanh niên tình nguyện cũng cần được khuyến khích tham gia vào các hoạt động chính trị và xã hội. Các diễn đàn như “Thanh niên tình nguyện vì cộng đồng” hay các chương trình như “Hành trình lồng đèn rằm” nên được tổ chức thường xuyên để thanh niên có cơ hội bày tỏ ý kiến và đóng góp cho các chính sách quốc gia. Việc này không chỉ giúp họ cảm thấy được lắng nghe mà còn xây dựng ý thức trách nhiệm công dân, củng cố tinh thần tình nguyện. Ngoài ra, các tổ chức Đoàn cần tăng cường kết nối với các nhóm tình nguyện tự phát, như VPV Club hay Giấc mơ Việt Nam, để tạo nên một mạng lưới tình nguyện rộng khắp, tận dụng sức mạnh của các tổ chức phi chính phủ và cộng đồng.
Để bảo tồn bản sắc văn hóa, cần tổ chức các hoạt động tình nguyện gắn với truyền thống dân tộc, như chương trình “Khát vọng cống hiến – Lẽ sống thanh niên” tại Cao Bằng, nơi thanh niên tham gia bảo tồn các di tích lịch sử như Đông Bó Lình. Các sự kiện văn hóa kết hợp với công nghệ hiện đại, như festival ca khúc cách mạng trực tuyến, có thể thu hút thanh niên tham gia đồng thời khơi dậy niềm tự hào dân tộc. Đồng thời, việc chăm sóc sức khỏe tâm lý cần được ưu tiên. Các dịch vụ tư vấn tâm lý nên được mở rộng tại các trường học, cơ sở Đoàn và cộng đồng, đồng thời các chiến dịch nâng cao nhận thức về sức khỏe tinh thần cần được tổ chức thường xuyên để khuyến khích thanh niên tìm kiếm sự hỗ trợ.
Cuối cùng, việc lan tỏa những câu chuyện thành công của thanh niên tình nguyện sẽ là nguồn động lực mạnh mẽ. Những tấm gương như Nguyễn Thị Ngọc Ánh, cán bộ Trung tâm Phát triển khoa học và công nghệ trẻ tại TP. Hồ Chí Minh, người đã dẫn dắt đội hình chuyển giao kỹ thuật nông nghiệp tại Đồng Tháp, hay các tình nguyện viên trong chiến dịch đường dây 500kV, cần được tôn vinh qua truyền thông và giáo dục. Những câu chuyện này không chỉ truyền cảm hứng mà còn nhắc nhở thanh niên rằng tinh thần tình nguyện của họ có thể tạo ra sự thay đổi lớn lao cho cộng đồng và đất nước.
Thanh niên tình nguyện Việt Nam chính là ngọn lửa rực sáng, mang lại sức mạnh và hy vọng cho một đất nước phát triển bền vững. Với tinh thần xung kích, sáng tạo và cống hiến, họ là những người tiên phong trong hành trình xây dựng một xã hội nhân ái và tiến bộ. Tuy nhiên, để ngọn lửa ấy tiếp tục lan tỏa, cần có sự đồng hành từ chính phủ, tổ chức Đoàn, gia đình và xã hội thông qua các chính sách hỗ trợ, cơ hội phát triển và môi trường nuôi dưỡng sáng tạo. Hãy tin tưởng và khơi dậy sức mạnh của thanh niên tình nguyện Việt Nam, bởi họ không chỉ là hiện tại đầy năng lượng mà còn là ánh sáng dẫn đường cho một tương lai rực rỡ của dân tộc.