Rực cháy tinh thần thanh niên xung phong Việt Nam vì Tổ quốc vươn xa

Thanh niên xung phong Việt Nam ra đời ngày 15/7/1950, theo chỉ thị của Chủ tịch Hồ Chí Minh, tại núi Hồng, xã Yên Lãng, huyện Đại Từ, tỉnh Thái Nguyên, với 225 đội viên đầu tiên do đồng chí Vương Bích Vượng dẫn dắt. Lực lượng này được thành lập để phục vụ Chiến dịch Biên giới, đảm nhận các nhiệm vụ hậu cần như mở đường, vận chuyển đạn dược, và cứu chữa thương binh. Trong trận Đông Khê năm 1950, 150 đội viên thanh niên xung phong đã vượt qua bom đạn, vận chuyển 8 tấn đạn chiến lợi phẩm chỉ trong 10 giờ, vượt xa dự kiến cần 300 người trong 3 ngày, góp phần làm nên chiến thắng vang dội. Tinh thần “Đâu cần thanh niên có, việc gì khó có thanh niên” từ đó trở thành kim chỉ nam, dẫn dắt hàng chục vạn thanh niên xung phong qua các cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ, để lại những trang sử hào hùng tại các địa danh như Điện Biên Phủ, Ngã Ba Đồng Lộc, và Đường Hồ Chí Minh.
Trong kháng chiến chống Pháp, thanh niên xung phong đã lập nhiều kỳ tích. Tại chiến dịch Điện Biên Phủ năm 1954, Đội 34 và Đội 40 với 16,000 người đã mở hàng trăm km đường, vận chuyển hàng ngàn tấn lương thực và vũ khí, cáng tải thương binh, và rà phá hơn 100 quả bom mìn, góp phần quyết định thắng lợi của trận đánh lịch sử. Trong kháng chiến chống Mỹ, họ tiếp tục xẻ dọc Trường Sơn, bảo đảm giao thông trên Đường Hồ Chí Minh dưới mưa bom bão đạn. Mỗi thanh niên xung phong đã duy trì sự thông suốt của gần nửa cây số đường, bất chấp sự đánh phá ác liệt của kẻ thù. Những địa danh như Truông Bồn, Hàm Rồng, và Đường 20 Quyết Thắng khắc ghi sự hy sinh của họ, với hàng ngàn người trẻ đã ngã xuống để bảo vệ mạch máu giao thông cho tiền tuyến.
Ngày nay, thanh niên xung phong Việt Nam tiếp tục kế thừa truyền thống vẻ vang, tham gia tích cực vào các nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội và bảo vệ Tổ quốc. Tại TP. Hồ Chí Minh, Lực lượng Thanh niên xung phong, được thành lập chính thức ngày 28/3/1976, đã chuyển từ nhiệm vụ kháng chiến sang xây dựng các vùng kinh tế mới, giáo dục thanh niên, và thực hiện các dự án công ích. Từ 1976 đến 2010, họ đạt kim ngạch xuất nhập khẩu hơn 367 triệu USD, doanh số thương mại hơn 905 tỷ đồng, và lợi nhuận trước thuế hơn 304 tỷ đồng, đồng thời quản lý các đơn vị sản xuất và giáo dục thanh niên trở thành người lao động mới. Trong các sự kiện gần đây, như Diễn đàn Chính sách quốc gia 2024 tại Hà Nội, thanh niên xung phong và cựu thanh niên xung phong đã đề xuất nhiều kiến nghị về chính sách, từ nâng mức trợ cấp cho những người cô đơn đến công nhận liệt sĩ cho những người hy sinh không còn giấy tờ.
Thanh niên xung phong hiện đại còn tham gia khắc phục hậu quả thiên tai, bảo vệ môi trường, và hỗ trợ cộng đồng. Ví dụ, trong các đợt lũ lụt tại miền Trung, họ đã phối hợp với các lực lượng khác để tiếp tế lương thực, sửa chữa nhà cửa, và hỗ trợ người dân tái ổn định cuộc sống. Tại Bình Phước, Hội Cựu Thanh niên xung phong xã Thuận Phú, huyện Đồng Phú, đã tổ chức lễ kỷ niệm Ngày truyền thống 15/7, tôn vinh những đóng góp của các thế hệ và tiếp tục hỗ trợ hội viên làm kinh tế. Trong các chương trình như “Ngày Chủ nhật xanh,” thanh niên xung phong trên cả nước đã thực hiện nhiều công trình ý nghĩa, từ trồng cây xanh đến làm sạch môi trường tại các vùng khó khăn, góp phần xây dựng nông thôn mới.
Tuy nhiên, thanh niên xung phong Việt Nam ngày nay đối mặt với không ít thách thức. Một trong những vấn đề lớn là sự thiếu hụt nguồn lực và cơ hội ở các vùng sâu vùng xa. Ở các tỉnh như Cao Bằng hay Điện Biên, hạ tầng công nghệ còn hạn chế, kết nối internet không ổn định, và nguồn tài chính khan hiếm khiến các đội thanh niên xung phong khó triển khai các dự án quy mô lớn. Khoảng cách này tạo ra sự chênh lệch giữa thanh niên ở đô thị như Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh và những người ở vùng nông thôn, ảnh hưởng đến khả năng huy động và duy trì lực lượng.
Áp lực tài chính và thời gian cũng là rào cản đáng kể. Nhiều thanh niên xung phong phải tự chi trả chi phí đi lại, ăn ở khi tham gia các hoạt động, trong khi lịch trình dày đặc khiến họ khó cân bằng với học tập và công việc. Ví dụ, một đội viên tham gia chương trình khắc phục thiên tai tại Quảng Trị có thể phải bỏ ra hàng triệu đồng cho chi phí cá nhân, trong khi công việc đòi hỏi sức khỏe và thời gian dài. Ngoài ra, việc thiếu các chương trình đào tạo kỹ năng chuyên sâu, như quản lý dự án, truyền thông số, hoặc kỹ thuật ứng phó khẩn cấp, khiến một số đội gặp khó khăn trong việc tổ chức các hoạt động hiệu quả.
Hội nhập quốc tế và chuyển đổi số mang lại cơ hội nhưng cũng đặt ra thách thức về việc bảo tồn bản sắc truyền thống. Thanh niên xung phong dễ dàng tham gia các phong trào toàn cầu, như các dự án môi trường liên kết với ASEAN hoặc các chương trình giao lưu thanh niên quốc tế. Tuy nhiên, sự tiếp xúc với các giá trị hiện đại đôi khi khiến một số bạn trẻ ít chú trọng đến việc gìn giữ lịch sử và truyền thống thanh niên xung phong, như tổ chức các chuyến về nguồn tại Ngã Ba Đồng Lộc hay Truông Bồn. Việc dung hòa giữa tinh thần hiện đại và di sản lịch sử đòi hỏi sự định hướng rõ ràng từ các tổ chức Đoàn và Hội Cựu Thanh niên xung phong.
Áp lực tâm lý cũng là một vấn đề đáng lo ngại. Thanh niên xung phong thường đối mặt với kỳ vọng lớn từ cộng đồng, từ việc hoàn thành xuất sắc các nhiệm vụ đến duy trì hình ảnh của một lực lượng tiên phong. Những áp lực này, kết hợp với nhịp sống hiện đại và các trách nhiệm cá nhân, có thể dẫn đến căng thẳng và các vấn đề sức khỏe tinh thần. Dù nhận thức về sức khỏe tâm lý đang dần được cải thiện, việc tiếp cận các dịch vụ tư vấn tâm lý vẫn còn hạn chế, đặc biệt ở các vùng nông thôn, khiến nhiều thanh niên khó tìm được sự hỗ trợ khi cần.
Để tiếp tục khơi dậy tinh thần thanh niên xung phong, cần có những giải pháp đồng bộ và dài hạn. Giáo dục và đào tạo là chìa khóa để trang bị cho thanh niên những kỹ năng cần thiết. Các chương trình đào tạo về quản lý dự án, kỹ năng lãnh đạo, và sử dụng công nghệ số nên được tích hợp vào hoạt động của Đoàn Thanh niên và Hội Cựu Thanh niên xung phong, đồng thời mở rộng đến các vùng sâu vùng xa thông qua các khóa học trực tuyến hoặc mô hình lưu động. Ví dụ, việc triển khai các khóa học về ứng phó thiên tai trên ứng dụng “Thanh niên Việt Nam” có thể giúp thanh niên ở mọi miền đất nước nâng cao năng lực.
Hỗ trợ tài chính và cơ sở hạ tầng là yếu tố then chốt để duy trì các hoạt động thanh niên xung phong. Chính phủ và các tổ chức tư nhân nên tăng cường các quỹ hỗ trợ, từ chi phí đi lại đến vật tư cho các dự án. Đồng thời, việc đầu tư vào hạ tầng công nghệ, như cải thiện kết nối internet ở các vùng nông thôn, sẽ giúp thanh niên dễ dàng tham gia các hoạt động trực tuyến hoặc quảng bá các dự án của mình. Những sáng kiến như “Cổng thông tin thanh niên xung phong” có thể được phát triển để kết nối các đội trên cả nước, tạo điều kiện chia sẻ nguồn lực và kinh nghiệm.
Thanh niên xung phong cần được khuyến khích tham gia vào các hoạt động chính trị và xã hội. Các diễn đàn như “Thanh niên xung phong với phát triển bền vững” hay các chương trình như “Hành trình về nguồn” nên được tổ chức thường xuyên để thanh niên có cơ hội bày tỏ ý kiến và đóng góp cho các chính sách quốc gia. Việc này không chỉ giúp họ cảm thấy được lắng nghe mà còn xây dựng ý thức trách nhiệm công dân, củng cố tinh thần xung kích. Ngoài ra, các tổ chức Đoàn cần tăng cường kết nối với các đội thanh niên xung phong địa phương để tạo nên một mạng lưới rộng khắp, tận dụng sức mạnh của cộng đồng.
Để bảo tồn di sản lịch sử, cần tổ chức các hoạt động gắn với truyền thống thanh niên xung phong, như các chuyến hành trình về các địa chỉ đỏ như Điện Biên Phủ, Ngã Ba Đồng Lộc, hoặc Đường Hồ Chí Minh. Các sự kiện kết hợp công nghệ hiện đại, như livestream các buổi lễ kỷ niệm Ngày truyền thống 15/7, có thể thu hút thanh niên tham gia đồng thời khơi dậy niềm tự hào dân tộc. Đồng thời, việc chăm sóc sức khỏe tâm lý cần được ưu tiên. Các dịch vụ tư vấn tâm lý nên được mở rộng tại các cơ sở Đoàn và cộng đồng, đồng thời các chiến dịch nâng cao nhận thức về sức khỏe tinh thần cần được tổ chức thường xuyên để khuyến khích thanh niên tìm kiếm sự hỗ trợ.
Cuối cùng, việc lan tỏa những câu chuyện thành công của thanh niên xung phong sẽ là nguồn động lực mạnh mẽ. Những tấm gương như các đội viên tại Điện Biên Phủ năm xưa, các tình nguyện viên trong chương trình “Ngày Chủ nhật xanh,” hay các cựu thanh niên xung phong tại Quảng Bình, những người tiếp tục làm kinh tế và giúp nhau vươn lên, cần được tôn vinh qua truyền thông và giáo dục. Những câu chuyện này không chỉ truyền cảm hứng mà còn nhắc nhở thanh niên rằng tinh thần xung phong của họ có thể tạo ra sự thay đổi lớn lao cho đất nước.
Thanh niên xung phong Việt Nam là ngọn lửa bất diệt, mang lại sức mạnh và hy vọng cho một dân tộc kiên cường. Từ những ngày kháng chiến đầy gian lao đến thời kỳ xây dựng đất nước hiện đại, họ luôn là lực lượng tiên phong, thể hiện tinh thần dũng cảm, sáng tạo và cống hiến. Tuy nhiên, để tinh thần ấy tiếp tục rực cháy, cần có sự đồng hành từ Đảng, Nhà nước, và xã hội thông qua các chính sách hỗ trợ, cơ hội phát triển, và môi trường nuôi dưỡng sáng tạo. Hãy tin tưởng và trao cho thanh niên xung phong Việt Nam ngọn cờ tiên phong, bởi họ không chỉ là hiện tại đầy năng lượng mà còn là ánh sáng dẫn đường cho một Tổ quốc vươn xa, thịnh vượng và tự hào.