Hát then đàn tính là một trong những nét văn hóa văn nghệ đặc sắc của người Tày, Nùng ở miền núi phía Bắc. Đối với những người Tày, Nùng di cư vào miền Nam sinh sống, đây là một món ăn tinh thần không thể thiếu. Bên cạnh thế hệ lớn tuổi, một tín hiệu đáng mừng là hiện nay vẫn có nhiều bạn trẻ yêu thích, trân quý và “giữ lửa” những giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc.
Từ những năm 90 của thế kỷ trước, người Tày, Nùng ở các tỉnh phía Bắc vào Đồng Phú lập nghiệp, mang theo cả những văn hóa truyền thống của dân tộc, trong đó đàn tính hát then, trở thành món ăn tinh thần không thể thiếu trong gia đình, bản làng và những sinh hoạt văn hóa cộng đồng. Lấy không gian là nhà văn hóa ấp, mỗi tháng sinh hoạt định kỳ một lần, câu lạc bộ hát Then, đàn tính xã Đồng Tiến do bà Triệu Thị Bương là Phó chủ nhiệm đã duy trì hoạt động đều đặn qua các năm, trong đó, nhiều em học sinh, các bạn trẻ đã tham gia tích cực, là những hạt nhân để các nghệ nhân truyền dạy và tổ chức các hoạt động diễn xướng.
Em Triệu Thị Yến Vy, ấp Suối Binh, xã Đồng Tiến chia sẻ: “Khi được mặc bộ đồ truyền thống của dân tộc, được đánh đàn tính, hát then em thấy rất tự hào. Khi tham gia CLB em được các bà, các cô chỉ dẫn rất nhiệt tình từ cách cầm đàn, đánh đàn, chỉ bảo từng lời ca. Em mong muốn ngày càng có nhiều bạn yêu thích và tham gia CLB đàn tính hát then để giữ gìn văn hóa truyền thống đặc sắc của dân tộc mình”.
Các bạn trẻ học đàn tính, hát then dưới sự chỉ dạy tận tình của nghệ nhân trong CLB
Tự hào được sinh ra giữa những âm vang ngọt ngào, sâu lắng của làn điệu Then, Lương Ngọc Mai có một tình yêu tha thiết với âm nhạc truyền thống của dân tộc, tình yêu đó đã thắp lên trong em ngọn lửa đam mê với hát Then – đàn Tính và khát khao gìn giữ, quảng bá rộng rãi nghệ thuật đặc sắc này. Ngọc Mai đã được các bà, các cô trong CLB Đàn tính hát then dạy đàn, dạy hát từ năm 12, 13 tuổi. Đến nay, Mai có thể đàn được đàn tính, hát được những bài then truyền thống và em cũng có cơ hội cùng các bà, các chị tham gia biểu diễn ở những sân khấu trong và ngoài tỉnh.
“Đàn tính hát then là một loại hình văn hóa nghệ thuật truyền thống của dân tộc Tày, Nùng chúng em. Yêu thích đàn tính hát then em cũng thấy được trách nhiệm của mình trong việc giữ gìn văn hóa của dân tộc, cũng như là giới thiệu cho bạn bè, du khách thấy được văn hóa tốt đẹp, đặc sắc của dân tộc”- Ngọc Mai tâm sự.
Bà Bường kể rằng, hát Then được cộng đồng người Tày ở Suối Binh, Suối Đôi tổ chức trong các dịp cầu mùa, hội làng, mừng năm mới, ngày cưới và ngay cả trong những lúc buồn. Ở bất cứ hoàn cảnh nào, lời ca, điệu múa và âm nhạc hòa quyện lại, tạo cho người nghe những cung bậc cảm xúc và lôi cuốn.
Bà Triệu Thị Bương - Phó Chủ nhiệm CLB Đàn tính hát then xã Đồng Tiến cho biết: “Hiện nay, CLB có hơn 25 thành viên duy trì sinh hoạt đều đặn, vì ai nấy cũng đam mê văn hóa truyền thống, bên cạnh đó còn có các cháu vào dịp nghỉ hè cũng đến học đàn tính, hát then. Mong muốn của tôi cùng những lớp thế hệ trước là ngày càng có nhiều bạn trẻ quan tâm, yêu mến và say mê hát then, đàn tính. Vì lớp già ngày càng già đi, phải có lớp trẻ kế cận, như vậy văn hóa truyền thống của dân tộc mới không bị mai một”
Những người trẻ tuổi, mang trong mình khát khao gìn giữ và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc, góp phần thắp sáng ngọn lửa văn hóa nghệ thuật truyền thống giữa lòng xã hội hiện đại. Từ đó lan tỏa thế hệ trẻ hãy cùng chung tay giữ gìn, bảo tồn và phát triển các giá trị văn hóa dân tộc.
Sở Văn hóa Thể thao và Du lịch Bình Phước
