Trong cộng đồng người Chăm cũng như người dân tộc Khơme, bánh gừng là loại bánh truyền thống độc đáo được dùng trong những ngày lễ hội, Tết cổ truyền... Bánh gừng, tiếng Chăm là Hargìnònya, còn người Khmer thì gọi Num-Khơ-Nhây. Người ta gọi tên vậy vì bánh có hình dạng như củ gừng.
Bánh Gừng 1 loại bánh truyền thống của người Kh'me, Chăm
Theo cô Kari Mad, người Khơ me sinh sống tại ấp Thạch Màng, xã Tân Lợi, huyện Đồng Phú, để có những chiếc bánh thơm ngon, chúng tôi thường chọn loại nếp lớn, trắng đục, đem vo thật sạch, để ráo nước rồi xay ra thành bột. Cứ một ký bột nếp thì cho khoảng 25 – 30 quả trứng gà và một muỗng canh bột nang mực. Trong thố sẵn có bột nang mực, cho nước chanh tươi, đập trứng gà vào, đánh đều tay đến khi trứng dậy lên thì cho bột nếp vào. Trộn hỗn hợp này thật nhuyễn và nắn bột thành những chiếc bánh có hình thù giống củ gừng.
Cô Kari Mad cho biết thêm, sau khi nặn bánh thành hình như củ gừng, ta thả bánh vào chảo mỡ sôi để chiên. Đồng thời thắng đường cát cho vào rim; bánh chiên chín vàng nhúng vào đường cát đã thắng, tạo một lớp áo mỏng bên ngoài rồi đem phơi nắng. Để tạo ra chiếc bánh trơn, láng bóng không bị cong, vênh, bà con thường chiên bằng nồi chứ không chiên bằng chảo. Bánh gừng dù mộc mạc nhưng hấp dẫn bởi hương vị: thơm tho, ngọt ngào, dòn tan pha lẫn béo bùi.
Ông Chàm Sa, một già làng trong cộng động người Chăm ở ấp Tân Phú, xã Thuận Phú cho hay, với đôi bàn tay khéo léo của những người phụ nữ Chăm đã tạo lên những chiếc bánh hình củ gừng mang đầy hương vị hấp dẫn. Đây được coi là một trong những lễ vật không thể thiếu dâng lên tổ tiên vào những ngày lễ, tết của đồng bào Chăm. Bánh gừng (âm dương) hoà hợp, tượng trưng cho sự thuỷ chung của vợ chồng. Khi thưởng thức bánh gừng, người Chăm cho rằng đã nhớ đến hình ảnh thuỷ chung của nàng Nai Chrao Cho Phò (truyền thuyết của người Chăm giống như chuyện Hòn vọng phu của người Kinh). “Chính vì thế, chiếc bánh nhỏ nhắn còn tượng trưng cho nét đẹp tâm hồn và sự khéo léo của người phụ nữ Chăm. Hầu như người Chăm ai cũng biết làm bánh củ gừng, vì nó khá đơn giản và phổ biến”- ông Chàm Sa nói.
Cô Thị Pha, ấp Tân Phú, xã Thuận Phú chia sẻ: “Tuy cách làm bánh đơn giản nhưng mỗi người phụ nữ Chăm đều có những bí quyết riêng để đảm bảo chất lượng chiếc bánh hoàn hảo. Trong đó, từng khâu đều phải lo chu đáo, cẩn trọng: gạo nếp thơm, hạt to, trắng đục và không bị gãy được ngâm và vo kỹ rồi đi xay và đăng bột cho ráo, hoặc cũng có thể xay gạo thành bột khô. Ngoài ra, dầu ăn dùng để rán bánh phải được khử bằng nửa chén tỏi giã nát để cho ra chiếc bánh củ gừng vàng óng, dậy hương thơm.
Những ngày cận lễ, tết, chị em phụ nữ người Chăm, Khơme cùng nhau quây quần, làm ra những chiếc bánh gừng thơm ngon, vàng óng, được cùng nhau giữ gìn nét đẹp văn hóa dân tộc là niềm vui, niềm tự hào của mỗi người.
Sở Văn hóa Thể thao và Du lịch Bình Phước
