Đẩy gậy là trò chơi dân gian, môn thể thao truyền thống của người dân tộc thiểu số, được tổ chức trong ngày lễ, Tết. Đến nay, đẩy gậy đã được phổ biến rộng rãi và là môn thể thao được nhiều người yêu thích. Nói đến đẩy gậy, nhiều người nghĩ môn thể thao đơn giản, chỉ cần có sức khỏe sẽ đẩy được đối phương ra khỏi vòng tròn thi đấu trở thành người chiến thắng. Nhưng, không phải dùng sức là thắng, cần có kỹ - chiến thuật và áp dụng đúng, trúng, kịp thời vào từng sơ hở đối phương, sau đó kết hợp sức mạnh mới quyết định thắng cuộc.
Vì sao môn thể thao này có đông người chơi? Ngoài là môn thể thao truyền thống quen thuộc với mọi người dân, đẩy gậy còn dễ tổ chức, thi đấu. Mỗi trận chỉ cần 2 người, sân thi đấu là một nền khô ráo, cứng có vòng tròn rộng 5m, một chiếc gậy chắc chắn dài 2m nên từ thôn, ấp tới phường, thị đều có thể diễn ra.Ngoài ra, khi tiếng còi trọng tài cất lên, hình ảnh 2 VĐV cầm đầu gậy đứng tấn, mắt nhìn chăm chăm đối phương để tìm sơ hở thu hút được rất đông người tới xem. Và đặc biệt, sau khi tới xem, cổ vũ, không ít cổ động viênvì thích thú đăng kí thử sức đẩy gậy và trở thành VĐV.
Không khí thể thao rộn ràng ở sân thi đấu đẩy gậy.Sau khi trận đấu đầu tiên bắt đầu, từng đợt hò hét, những tràng pháo tay rộn vang. Những cuộc đẩy giằng co,khó phân thắng bại giữa các "cao thủ”; những hiệp đấu nhanh lẹ, kết thúc sau 1-2 phút; Đồng thời,tâm trạng khán giả bấy giờ cũng diễn biến theo từng hiệp đấu như VĐV: Lúc xuýt xoa, khi hồi hộp, sảng khoái...Tất cả làm cho sân đấu đẩy gậy mỗi lúc một đông.
Quan sát cách thi đấu của nhiều VĐVđẩy gậy tại Liên hoan VH-TT các dân tộc thiểu số, chúng tôi nhận ra: Để trở thành người chiến thắng ngỡ dễ lại quá khó. Đẩy gậy còn đòi hỏi kĩ – chiến thuật. Bà Lục Thị Đàm, ấp Suối Đôi, xã Đồng Tiến, cho biết: “Tôi khá nhỏ con, sức khỏe không địch lại được các bạn trẻ tuổi hơn. Nhưng tôi cứ để các bạn ra sức đẩy, bản thân chỉ tấn chắc, dồn hết trọng tâm về phần thân dưới. Khi họ đẩy mệt dễ nóng vội sẽ nhổm người lên để cật lực đẩy thì tôi chớp lấy khoảnh khắc trọng tâm của họ đang dồn hết về phía trước, đôi chân không tấn vững bật đẩy mạnh. Đối phương bị mất điểm tựa, lại bất ngờ trở thành “trái bóng hết ma sát”, cứ “lăn” ra khỏi vòng tròn”.
Theo các VĐV đạt giải môn đẩy gậy, đây là môn thi rất cần sự khéo léo và kĩ - chiến thuật như bóng đá, bóng bàn... "Cao thủ" ngoài giữ được bình tĩnh, còn biết ghìm đầu gậy bên phần mình xuống, đẩy phần đầu gậy đối phương lên cao tạo thế đòn bẩy. Khi đối phương sơ hở (nhổm người lên, dồn trọng tâm lên phía trước, không tập trung ở nửa thân dưới) thì tay kê gậy ghì xuống mạnh, tay cầm gậy ở trước vít lên, kết hợp bước tới đẩy đối phương ra khỏi vòng tròn trong tích tắc. Như vậy, khi người chơi chỉ cậy sức khỏe, không nắm vững kĩ – chiến thuật thì thi đấu năm nào cũng không có giải, ngược lại thì sẽ thắng.
Hiện ngành TDTT tỉnh đã đưa đẩy gậy vào hệ thống các môn thi đấu chuyên nghiệp trong các kì liên hoan văn hóa – thể thao các dân tộc thiểu số, đại hội TDTT các cấp. Trong liên hoan VH-TT, được tổ chức từ cấp huyện, thị đến tỉnh, đẩy gậy là môn thi đấu chủ lực, thu hút đông nam – nữ mọi lứa tuổi tham gia. Đây cũng là cách làm thiết thực giúp tỉnh bảo tồn, phát huy những nét đẹp văn hóa, thể thao, nâng cao đời sống văn hóa – tinh thần cho mọi người dân trong tỉnh, tạo tiền đề phát triển mạnh hơn nữa thể thao đẩy gậy.
Các VĐV tham gia thi đấu môn đẩy gậy tại ngày hội Văn hóa thể thao các dân tộc huyện Đồng Phú năm 2023.
Sở Văn hóa Thể thao và Du lịch Bình Phước
